Osmanlı Mutfak İmparatorluğu
40 yılı aşkın zamandır Türkiye’de yemek kültürü ve araştırmaları yapan İngiliz asıllı yazar ve araştırmacı Priscilla Mary Işın, yeni çalışması “Osmanlı Mutfak İmparatorluğu” ile Osmanlı yemek kültürünü kaleme almış.
“Bir toplumun mutfağı, tarihinin her yönünü yansıtır. Çünkü toplumun kültürü, inançları, ekonomisi ve siyaseti mutfağında izler bırakır.
Başka toplumlarla yaptığı temas ve alışverişler de mutfak kültürünü etkiler. Türkler Orta Asya’dan batıya ilerlerken ilişki içinde oldukları halkların yemek kültürlerinden etkilendi ve onların yemek kültürlerini de etkiledi.
Bu karşılıklı etkileşim Anadolu’ya yerleştikten sonra Selçuklu ve Beylikler dönemleriyle Osmanlı Devleti zamanında da devam etti. Osmanlı mutfağının olağanüstü çeşitliliğinin en önemli nedenlerden biri olan bu etkileşimin izleri Çin’den Amerika’ya, Rusya’dan Mısır’a kadar takip edilebilir.
Osmanlı mutfağının, olağanüstü zengin bir sentez olmasının ve yaratıcılığın önemli rol oynadığı bir mutfak olarak kendine özgü bir yapıya kavuşmasının birçok nedeni vardır. Bunların en önemlileri imparatorluğun çok kültürlü yapısı, çok farklı bitki türlerinin yetiştiği farklı iklimlere sahip geniş topraklarının bulunması, geniş ticaret ağı ve toplumun ileri gelenleri arasında gelişmiş damak tadına sahip, yeniliklere meraklı kişilerin bulunmasıdır.
Avusturyalı Profesör Bert Fragner, Osmanlı mutfağın etkisi altındaki geniş bölgeyi “Osmanlı mutfak imparatorluğu” olarak tarif eder. Ona göre Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihe karışmasına rağmen, “Osmanlı mutfak imparatorluğu adını verebileceğimiz geniş bir bölge yaşamaya devam ediyor.” Fragner, Akdeniz mutfağını Akdeniz bölgesinin doğası ve ikliminden çok, önce Roma İmparatorluğuna sonra İspanyol ve Osmanlı devletlerine borçlu olduğumuzu söyler.
Osmanlı-Türk mutfağı araştırmacısı Priscilla Mary Işın bu kitapta birbirinden ilginç konuları ele alıyor:
Evliya Çelebi’nin Diliyle 17. yüzyıldan Yiyecek Manzaraları / Osmanlı’da Kadının Mutfaktaki Rolü / Mizaha Yansıyan Yemek Kültürü / Karagöz’de Yemek ve Mutfak / Osmanlı’da Meyvecilik / Kudret Helvası Gökten mi Yağıyor? / Havyar Hikâyesi / Osmanlı Mutfağında Av Etleri / Osmanlı Mutfağında Fıstık / Külünk Helvası / Şamama Kültürünün Tarihçesi / Kavatanın Peşinde / Yufka / Demir Tatlısı / Yemek Kültüründe Kalıplar. (Tanıtım Bülteninden)”
Yazar: Priscilla Mary Işın
Yayınevi: Kitap Yayınevi / İnsan ve Toplum Dizisi
Türkçe 285 sayfa, İstanbul-2014
