Kişniş nedir, hangi yemeklerde kullanılır
Anayurdu Akdeniz coğrafyası olan kişniş, maydanozgillerden bir bitki olup, kurutulmuş meyvesi ve tohumları baharat olarak kullanılır. Yaprakları ve gövdesi de kimi yemeklere katılır. Çorbalardan dolmalara, deniz ürünlerinden pilavlara, Türk mutfağında sıklıkla kullanılan bu bitkiye “aşotu, kişnişotu” adı da verilir. Türkiye’de hem yabani bitki hem de kültür bitkisi olarak yetişmektedir. 60 cm’ye kadar boylanabilen biryıllık otsu bitkidir. Gövdesi yuvarlak kesitli, boylamasına oluklar halinde çizgili, soluk yeşil renkli ve dallara ayrılan yapıdadır. Bitkinin alt ve üst bölümündeki yaprakları farklı görünüşte olur. Alt yaprakları maydanoza benzer.
Hafif tüylü, tuhaf ve pek de hoş olmayan koku taşırlar. Bitkinin üst kesimindeki yaprakları ip gibi ince ama düzgün kesimli ve gene hoş olmayan keskin ve tuhaf kokulu olurlar. Yaz başı ile ortası arasında gevşek şemsiyeler oluşturarak açan, beyaz ya da pembemsi açık mor renkli küçük çiçekleri olgunlaşınca, 2-7 mm. çapında yuvarlak, açık kahverengi tohum kılıfını taşıyan kokulu, kuru meyvelere dönüşür. Bol güneşli yerleri, bitek ve hafif topraklan seven kişniş bitkisi, tohumları sonbaharda ekilerek çoğaltılır.
Kişniş tohumları pastacılıkta, baharat olarak bazı çorba ile yemeklerin hazırlanmasında, içki endüstrisinde (Özellikle cin ve kimi kokteyllerde) ve kişniş şekerinin yapımında kullanılır. Bazı yerlerde bitkinin körpe yaprakları salata ve güveçte pişen yemeklere katılır. Gövde ve kökü de sebze gibi pişirilip yenir.
Nasıl kullanılır?
Tohumu: Domates turşusu, sosis, köriler ve elmalı çöreklerde kullanılır. Ezilmemiş tohumu çorba ve sebze yemeklerine katılır. Suda kaynatılarak çayı yapılır. Tohumu ayrıca güzel kokusu sayesinde potbori tabaklarında kullanılabilir.
Yaprağı: Körpe alt yaprakları güveç, salata ve soslara eklenir.
Gövdesi: Fasulye ve çorbalarla birlikte pişirilir.
Kökü: Taze kökü sebze gibi pişirilip yenilir.
Tozu: Toz halindeki kişniş bal veya şekerle karıştırılarak kullanılır.
Ayrıca “Buhur şekeri” olarak da adlandırılan renkli şekerle kaplanmış kişniş tohumu yöresel düğünlerde misafirlere ikram edilir.
